به گزارش قدس آنلاین، تاکنون همچون سایر گونههای ادبی تعریف مشخص و دقیقی از ادبیات داستانی دینی یا مذهبی ارائه نشده است. با این حال این گونة ادبی دارای انواع بسیار متنوع و وسیعی است که ژانرهای گوناگونی چون داستان عاشورایی، آیینی، اخلاقگرایانه، معنوی و پندآموز را تحت پوشش خود قرار میدهد.
ادبیات داستانی دینی به آثار مکتوبی اطلاق میگردد که روایتگر دیدگاهها و آرای مطرحشده در کتب مقدس الهی، تاریخ زندگی پیامبران و ائمه(ع) و نیز مباحث اخلاقی و معنوی باشند. برخی صاحبنظران بر این باور هستند که ادبیات داستانی دینی باید سبکها و شگردهای تازه و بدیع داستاننویسی را تجربه کند. طرح داستانهایی که حول محور زندگی بزرگان دین میگردد، در گذشته تأثیرگذار بوده اما در دوره کنونی به طرحهای کلیشه ای مبدل گشته است. لذا میطلبد که نویسندگان جدای از پژوهش در حوزههای مختلف علوم انسانی چون روانشناسی، فلسفه، تاریخ، جامعهشناسی و...، از سبکهای داستاننویسی نوین در ایجاد رابطه حسی با مخاطب و به منظور تأثیرگذاری بر اقشار جامعه خاصه نوجوانان و جوانان استفاده کنند. در این راستا یکی از دغدغههای نویسندگان دینی باید پاسخگویی به سؤالات جوانان باشد. بیشک بسیاری از جوانان سؤلات زیادی درباره هستیشناسی و اصول و مبانی دینی و فقهی دارند. طرح داستانهای دینی میبایست به گونهای تدوین شود که مخاطبان نسل امروز را جذب کند و این کار میسر نمیشود مگر اینکه به دغدغهها و پرسشهای آنان در لابهلای حوادث داستانی پاسخ منطقی و باورپذیر داده بشود. لازمه داستان دینی ایجاد فضای مناسب برای تفکر، قیاس و انتخاب است. در عین حال، دستیافتن به حقیقت و دوریجستن از توهمات، تناقضها و اندیشههای افراطی بیبنیاد باید همواره مد نظر نویسنده داستان دینی قرار بگیرد. متأسفانه بسیاری از نهادها و سازمانهای مرتبط با این حوزه مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه هنری تلاش مشخص و مدونی برای ایجاد یک جریان ادبی بزرگ در این وادی نکردهاند. برگزاری جشنواره دینی سازمان تبلیغات اسلامی شاید تنها حرکت دستگاههای دولتی به حساب آید. در صورتی که در حکومت ایران که مبتنی بر دین و دینمحوری است، باید برنامهریزیهای مشخص و حسابشدهای برای ایجاد یک جریان بزرگ ادبی صورت میپذیرفت.
بیشک خلق داستانهای تکراری با مضامین تکراری نمیتواند تأثیر عمیقی در این حوزه بگذارد. خوشبختانه گاه و بیگاه برخی حرکتهای خود جوش همچون اثر زیبایی که توسط نویسنده توانمند حجتالاسلام مظفر سالاری خلق شد، نمونه بارزی از داستان دینی با سبک و سیاق امروزی را به جامعه ارائه میدهد. مبلغان شیعه در ایران باید به این مسئله مهم توجه کنند که تأثیر یک داستان قوامیافته دینی گاه بسیار بیشتر از خطابه و موعظه است. چنانکه خطیب مشهور مشروطه، سید جمالالدین واعظ اصفهانی، همواره به جای موعظه، بر سر منبر داستانهای هدفمند دینی خود را برای مردم تعریف میکرد. او میدانست که داستانها تا چه حد میتواند تأثیرگذار باشند. خالق داستان دینی باید علاوه بر در نظر گرفتن مضامین جذاب، به مسائل مهمی چون زیباشناسی، فضاسازی، و حالت تعلیق توجه داشته باشد. این در حالی است که بسیاری از نظریهپردازان غربی، حضور عنصر زیبایی در اثر را منوط به حضور اخلاق و معنویت میدانند و بر این اصل پافشاری دارند که هر کجا اخلاق و معنویت وجود داشته باشد، زیبایی هم وجود دارد.
نظر شما